Προσοχή στις...αποδείξεις

Όπως είναι γνωστό, στη νομοθεσία γενικώς, αρκεί η προσθήκη μιας λέξης σε μια φράση ή σε ένα εδάφιο κάποιας διάταξης, ή ακόμη η μετάθεση ενός σημείου στίξης (πχ ενός κόμματος), για να αλλάξει το νόημά της και να προσθέσει ή να αφαιρέσει δικαιώματα και υποχρεώσεις του πολίτη. Ο φορολογικός νομοθέτης όταν καταργούσε το άρθρο 8 του ΚΦΕ (Ν 3842/2010, Ν 3986/2011 και Ν 4024/2011, με ισχύ από 1/1/2011) «εκπτώσεις δαπανών από το εισόδημα», είχε κατά νου να ενισχύσει τις διατάξεις του επόμενου άρθρου 9 «υπολογισμός και καταβολή του φόρου», ώστε να προκύψει η μεγαλύτερη δυνατή απόδοση φορολογικών εσόδων. Ο φορολογούμενος πολίτης, αλλά και ο κοινωνικός ρόλος που πρέπει να έχουν οι δαπάνες που αυτός πραγματοποιεί, τοποθετήθηκαν σε δεύτερη μοίρα, για να μην πούμε ότι αγνοήθηκαν παντελώς. Εξαιτίας αυτής της προτεραιότητας που τέθηκε από την πολιτική ηγεσία (με τους εφαρμοστικούς νόμους), άλλαξε και ο τρόπος «αξιοποίησης» των αποδείξεων των δαπανών που προσκομίζει ο υπόχρεος φορολογούμενος. Έτσι καταργήθηκε το περιβόητο bonus που ίσχυσε για τα εισοδήματα του 2010, με αντιστροφή 100% του καθεστώτος και επιβολή ποινής για όσους δεν αναγράφουν το απαραίτητο ποσό δαπανών στον οικείο κωδικό 049 της φορολογικής δήλωσης (Ε1).
Η παγίδα, ωστόσο, που εμπεριέχει η σχετική διάταξη του άρθρου 9, αναφέρεται σε μία και μοναδική λέξη, η οποία προστιθέμενη δια του συμπλεκτικού «και», μεταβάλλει το νόημα του συγκεκριμένου εδαφίου: «Το ποσό των αποδείξεων δαπανών, που απαιτείται να προσκομισθούν, ορίζεται σε ποσοστό 25% του ατομικού εισοδήματος του φορολογουμένου του δηλούμενου και φορολογούμενου σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις εισοδήματος...». Η λέξη αυτή: «φορολογούμενου», δίπλα στη λέξη «δηλούμενου» (εννοεί βεβαίως, του εισοδήματος, ενώ η προηγούμενη αναφέρεται στον υπόχρεο φορολογούμενο), παράγει το παρακάτω αποτέλεσμα: Το ποσοστό 25% δεν θα πολλαπλασιάζεται με το πραγματικό εισόδημα που δηλώνει ο υπόχρεος, αλλά με αυτό που ο νομοθέτης θεωρεί εν δυνάμει φορολογούμενο, άρα με αυτό που ενδέχεται να προσδιορίζεται με τεκμαρτό τρόπο, δηλαδή βάσει αντικειμενικών δαπανών ή υπηρεσιών ή απόκτησης αγαθών (άρθρα 16 και 17 του ΚΦΕ). Φυσικά, η αναφορά γίνεται πάντα στα εισοδήματα που φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις (κλίμακα του άρθρου 9).
Παράδειγμα:
Φορολογούμενος, σχετικά νέος (πέμπτη κατά σειρά φορολογική δήλωση), απέκτησε κατά το 2011 εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 4.800€ (ωρομίσθιος εκπαιδευτικός σε φροντιστήριο ξένων γλωσσών). Είναι φιλοξενούμενος των γονέων του και κάτοχος ενός μικρού ΙΧΕ αυτοκινήτου 1.000cc, το οποίο αγόρασε πριν από δύο χρόνια και το έχει ήδη αποπληρώσει. Η αντικειμενική δαπάνη για το αυτοκίνητο ανέρχεται σε 4.000€.
Εξ αιτίας του αυτοκινήτου υποχρεώνεται σε υποβολή φορολογικής δήλωσης (άρθρο 61 ΚΦΕ).
Ο ως άνω υπόχρεος θα φορολογηθεί στο τεκμαρτό εισόδημα των 7.000€, ήτοι 3.000€ η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη (άρθρο 16 ΚΦΕ) και 4.000€ από την χρήση του ΙΧΕ αυτοκινήτου. Συνεπώς, θα προσδιορισθεί φόρος (αφορολόγητο 5.000€): 2.000 Χ 10% = 200€ και επί πλέον προκαταβολή φόρου 110€ (200 Χ 55%), επειδή η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων λαμβάνεται ως εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα (άρθρο 19 ΚΦΕ). Συνολικό ποσό για καταβολή 310€.
Στο σημείο αυτό χρειάζεται προσοχή ως προς το ποσό των δαπανών που θα πρέπει να εγγραφεί στον κωδικό 049 της δήλωσης. Το 25% θα υπολογισθεί επί του ποσού του φορολογούμενου εισοδήματος των 7.000€ και όχι επί του δηλούμενου 4.800€. Αυτό γιατί, κατά την επιθυμία του νομοθέτη, το τεκμαρτό ποσό των 7.000€ περιλαμβάνει το δηλούμενο εισόδημα, ενώ ταυτόχρονα είναι και το φορολογούμενο, λόγω των τεκμηρίων.
Συνεπώς, θα πρέπει να προσκομισθεί ποσό αποδείξεων δαπανών 1.750€ τουλάχιστον, (7.000 Χ 25%)  και όχι 1.200€ (4.800 Χ 25%), που αντιστοιχούν στο πραγματικό του εισόδημα.
Αν συμβεί το δεύτερο, θα κληθεί να καταβάλλει  10% φόρο επί της διαφοράς των δύο ποσών (1.750 - 1.200 = 550 Χ 10%), ήτοι 55€, συν προκαταβολή φόρου.
Προσοχή λοιπόν, στις ...αποδείξεις.
Νίκος Σγουρινάκης
n_sgourinakis@hotmail.com